T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLİĞİ Hukuk Müşavirliği
SAYI : B.13.2.SGK.0.6I.00-00.111.647.03.01-X.XVIII-I KONU : Evde Bakım Ücreti
10.06.2009 * 1307
PRİMSİZ ÖDEMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE (Sosyal Yardımlar Daire Başkanlığı)
İlgi: 18:05.2009 tarih ve B.13.2:SGK.0.12.01.00/SYD/M-01/1283 sayılı yazı.
Başkanlık Makamından havaleli ilgi yazıda; 2022 sayılı yasa kapsamında özürlü aylığı bağlanan bakıma muhtaç kişilere; 2828 sayılı yasanın ek 7. maddesi ve "Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik" esasları gereği, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından verilecek bakım hizmeti karşılığı olarak bir aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapıldığı, ödemenin Özürlüye bakım şartı taşıdığı ve sosyal hizmet niteliğinde olduğu, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Gene! Müdürlüğü ile yapılan görüşmede ödemenin aynı hanede yaşamayan ve özürlünün bakımını üstlenen akrabasına da yapılabildiği yapılan ödemelerle ilgili ayrıntılı bir merkezi kayıt sistemi olmadığı, kayıtların îl düzeyinde tutulduğunun öğrenildiği belirtilerek, bakım hizmeti veren kişiye Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından yapılan bu ödemeden dolayı 2022 sayılı Kanun kapsamında aylık alan kişilerin aylıklarının kesilmesinin gerekip gerekmediği hususunda Müşavirliğimiz görüşü istenmektedir.
Bilindiği üzere, 2022 sayılı Yasanın i. Maddesi: (Değişik 1.fıkra;3783-5.3.1992/m.l)
65 yaşını doldurmuş, kendisine kanunen bakmakla mükellef kimsesi bulunmayan, Sosyal Güvenlik Kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya avhk hakkından yararlanmayan, nafaka bağlanmamış veva bağlanması mümkün olmayan, mahkeme kararıyla veya doğrudan doğruya kanunla bağlanmış herhangi bir devamlı gelire sahip bulunmayan vc muhtaçlığını il ye ilçe idare heyetlerinden alacakları belgelerle kanıtlayan Türk Vatandaşlarına hayatta bulundukları suretle 300 gösterge rakamının her yıl bütçe kanunu ile tespit edilecek katsayı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır.
(...) (Madde I in 2. fıkrası, 7.7.2005 tarih ve 25868 sayılı R..G."de yayımlanan, I.7.2005 tarih ve 537S sayılı Kanunun 25. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.
Herhangi bir şekilde bu yazılı miktardan fazla devamlı gelir sağlayan veya sağlanmasi mümkün olan kimselerin geçim kaynağı var sayılır ve kendilerine aylık bağlanmaz (mülga) ıkmünü amir olup;
Ek ]. Maddesi ise ''65 yaşını doldurmamış olmakla birlikte,
a) Başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde özürlü olduklarını tam teşekküllü hastanelerden alacakları sağlık kumlu raporu ile kanıtlayan, 18 yaşım dolduran ve kanunen bakmakla mükellef kimsesi bulunmayan ömürlülerden; her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre bu Kanunun 1. maddesinde belirtilen gösterge kamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olanlara, Kanunun 1. maddesine göre belirlenecek aylık tutarının % 300'ü tutarında,
b) 18 yaşını dolduran, Kanunen bakmakla mükellef kimsesi olmayan ve herhangi bir işe yerleştirilememiş olan Özürlülerden; her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre bu Kanunun 1. maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık ıtsaytsı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az gelin olanlara, bu Kanunun 1. maddesine ire belirlenecek aylık tutarının %200'ü tutarında,
c) Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre bu kanunun 1. maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olduğu halde. Kanunen bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşım tamarnlamamış özürlü yakını bulunanlara, bakım ilişkisi fiilen gerçekleşmek kaydıyla bu kanunun 1. maddesine göre belirlenecek aylık tutarının %200'ü tutannda.
Aylık bağlanır. " hükmünü amirdir.
65 yaşm doldurulmasından Önce bu madde hükümlerine güre bağlanmış olan aylıkların aynı şekilde ödenmesine devam olunur. Bu Kanunun I. maddesine göre aylık bağlananlardan başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek kadar özürlü olduklarım tam teşekküllü hastaneden alacakları sağlık kurulu raporu İle kanıtlayanlara da birinci fıkranın (a) kendine göre aylık bağlanır. Aylık bağlanmasına esas özürlülük oranı değişenlerin aylıkları durumlanna göre yeniden tespit olunur. Özürlülük oranı, bu Kanuna göre aylık bağlanması gereken oranın altına düşenler ile birinci fıkrada belirtilen aviık ortalama_gelir tujarından fazla gelir elde etmeye başlayanların aylıkları kesilir.
Aylık hakkından yararlanan 18 yaşından küçük özürlülerin yalnızca kendileri bu Kanunun maddesinde beltrTÎİen tedavi hakkından yararlanır. Ancak, bu madde hükümlerine göre aylık anlardan herhangi bir sosyal güyenlik kurumunun tedavi yardımı kapsamında bulunanlara ;davi yardımı yapılmaz.
Bu Kanunun 2, 3, 4, 5, 6. 7 ve 8. maddeleri birinci fıkra hükümlerine göre aylık denecekler hakkında da uygulanır.
(Değişik son fıkra; 5754-17.4.2008/m.92/2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümlerine göre aylık almaya hak kazanacak şekilde özürlü olduğunu belgeleyen ve herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardan bu kurumlardiin aldıkları aylık veya gelir toplamı tutarları bu madde gereğince durumlarına göre ödenebilecek tutardan daha az olanlara; aradaki fark ilgili sosyal güvenlik kurumu tarafından (birden fazla sosyal güvenlik kurumundan aylık veya gelir alanlar içİn yalnızca tercih edecekleri bir sosyal güvenlik kurumu tarafından) ödenir ve bu şekilde ödenen tutarlar Hazineden tahsil edilir.
Diğer taraftan 282S sayılı Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun Ek 7. maddesi ile de;
"Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutan bir aylık net asgarî ücret tutarının 2/3'ünden daha az olan bakıma muhtaç özürlülere, resmî veya özel bakım merkezlerinde ya da İkametgâhlarında bakım hizmeti verilmesi sağlanır.
Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetlerinin kapsamına, bakım hizmetinden yararlanabileceklerin başvuru şekline ve bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişilerin izin, çalışma, denetim, ücretlendirme ile bakım hizmeti karşılığı yapılacak ödemelere ilişkin usûl ve esaslar; Kurumun koordinatörlüğünde, Mâliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi basma aylık bakım ücreti tutarı, iki aylık net asgarî ücretten fazla olamaz.
Bakıma muhtaç Özürlülerden Kurumca ve diğer resmî kurumlarca bakılanlar dışında kalanlara ilişkin bakım ücreti, bu amaçla Kurum bütçesine konulacak ödeneklerden karşılanır.
Bakıma muhtaç Özürlülere, ücretleri Kurum bütçesinden karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri 4/1/2.002 tarihli ve 4754 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tâbi olmaksızın temin edilir," hükmü getirilmiştir.
2022 sayılı Yasanın yukarıda sayılan maddelerinde kişilere hangi hallerde aylık bağlanacağı, bağlanan aylıkların hangi hallerde kesileceği sayılmış olup, 2828 sayılı Yasaya göre ilgililere yapılan ödeme gelir niteliğinde olmayıp ''bakım ücreti" olduğu açıkça belirtildiğinden 2022 sayılı yasa uyarınca aylıklann kesilmemesi gerektiği düşünülmektedir.
Bilgilerinize arz ederim.
Mahmut ÖZBAY l.Hukuk Müşaviri
Adres: Mİthatpaşa Cad. No:7 Sıhhıye /ANKARA Elektronik ağ: www.sgk.gov.tr
Telefon - (0312) 431 57 53 Faks: (0312) 432 07 3 e-posta : hukuk@sgk.gov.tr
